VÌ SAO HỌ TRỞ THÀNH CƯỜNG QUỐC ?

NÚI LỬA YELLOWSTONE : NHỮNG DỰ ĐOÁN , THEO NATIONAL GEOGRAPHIC SỐ THÁNG 8 , 2009 . 

LỬA VÀ NHỬNG MẢNH VỞ PHUN RA/SPEW TỪ YELLOWSTONE TRONG BỨC TRANH MÔ TẢ CỦA HỌA SỈ VỀ SỰ PHUN TRÀO CỦA MỘT SIÊU NÚI LỬA . KHÔNG CHẮC RẰNG SỰ PHUN TRÀO LỚN KẾ TIẾP SẺ XẢY RA TRONG ĐỜI CỦA CHÚNG TA , NHƯNG CÁC NHÀ KHOA HỌC VẨN ĐỂ MẮT VÀ TAI THEO DỎI

TUYẾT TAN VÀ NƯỚC MƯA , ĐƯỢC ĐUN NÓNG CAO ĐỘ/SUPERHEAT Ở VÀI TRĂM FT DƯỚI MẶT ĐẤT , PHUN LÊN TỪ SUỐI PHUN NƯỚC NÓNG (GEYSER) SAWMILL VỚI CỘT NƯỚC/BELCH CAO TỚI 20 FT/6 M . NHỬNG PHẦN CÒN LẠI CỦA DUNG NHAM CỦ ĐẢ CỨNG LẠI/HARDENED CHE PHỦ PHẦN LỚN CỦA KHU VỰC NÀY .

NGƯỜI KHỔNG LỒ ĐANG NGỦ : BÊN DƯỚI YELLOWSTONE , MỘT CỘT ĐÁ BỊ NUNG NÓNG CAO ĐỘ – PHẦN LỚN Ở THỂ RẮN , MỘT PHẦN NÀO ĐÓ THÌ SỀN SỆT/VISCOUS , MỘT PHẦN NÀO ĐÓ THÌ NUNG CHẢY /MOLTEN – DÂNG LÊN TỪ HẰNG TRĂM DẶM BÊN TRONG QUẢ ĐẤT . NHỬNG SỰ KHUẤY ĐỘNG/STIRRING HIỆN NAY CÓ THỂ LÀ DẤU VẾT CÒN LẠI/REMNANT CỦA MỘT CƠN PHUN TRÀO TRONG QUÁ KHỨ , HAY NHỬNG ĐIỀU BÁO HIỆU SỚM (EARLY HARBINGER) CỦA MỘT TAI BIẾN ĐỊA CHẤT (CATACLYSM) CÒN XA VỜI .

TRONG VÒNG CÓ 11 NGÀY KỂ TỪ THÁNG 12 VỪA QUA , 1.000 TRẬN ĐỘNG ĐẤT NHỎ ĐẢ XẢY RA Ở MỘT KHU VỰC CÓ TRUNG BÌNH 2.000 TRẬN MỘT NĂM .

NỒI NUNG/CALDERA : NỔI BÊN TRÊN MỘT BUỒNG MAGMA/MAGMA CHAMBER NGÀY CÀNG BÀNH TRƯỚNG , NỒI NUNG NÀY , TẠO NÊN TRONG KỲ PHUN LỬA LỚN LAO CUỐI CÙNG , ĐẢ DÂNG LÊN 2.8 IN MỘT NĂM TRONG THẬP NIÊN VỪA QUA .

LUỒNG MAGMA/MANTLE PLUME : BÊN DƯỚI NỒI NUNG , MỘT KHỐI ĐÁ LỚN LAO VỚI SỨC NÓNG NGUYÊN THỦY/PREMORDIAL HEAT BẮT NGUỒN TỪ VỎ TRÁI ĐẤT/MANTLE . LUỒNG MAGMA NÀY CUNG CẤP CHO BUỒNG MAGMA TRÀN ĐẦY/BRIM CHẤT LIỆU CỦA NÚI LỬA CHỈ CÓ VÀI DẶM DƯỚI MẶT ĐẤT .

NHỬNG TÚI NÓNG/HOT POCKET : NHỬNG DỬ KIỆN ĐỊA CHẤN VÀ ĐIỀU KIỆN ĐỊA CHẤN HIỆN THỜI CHO THẤY CÓ THỂ NHỬNG TÚI NHỎ ĐÁ NÓNG LIÊN QUAN ĐẾN LUỒNG MAGMA CỦA YELLOWSTONE .

ĐIỀU GÌ SẺ XẢY RA TRONG LẦN TỚI ?

CÁC NHÀ KHOA HỌC CÓ THỂ ĐOÁN TRƯỚC (ANTICIPATE) NHỬNG GIAI ĐOẠN CỦA KỲ ĐẠI PHUN LỬA NÀY . TÀN PHÁ VỀ SINH THÁI TRÀN KHẮP SẺ THEO SAU , VÀ NHỬNG HẬU QUẢ CÓ THỂ CẢM NHẬN TRONG NHIỀU NĂM .

I/ TRƯỚC KHI PHUN LỬA : NHỬNG DẤU HIỆU CẢNH BÁO CÓ THỂ XẢY RA TRƯỚC ĐÓ NHIỀU NĂM . ÁP LỰC TẠO RA TỪ BÊN DƯỚI , GÂY RA NHỬNG HOẠT ĐỘNG VỀ ĐỊA CHẤN VÀ ĐẤT NHÔ LÊN THEO HÌNH MÁI VÒM/DOME BÊN TRÊN ĐIỂM NÓNG .

2/ NHỬNG KHE NỨT CỦA QUẢ ĐẤT/EARTH FRACTURES : CHẤT MAGMA ĐẦY KHÍ SẺ PHUN TRÀO LÊN TRỜI /EXPLODE UPWARD ; TRO BỤI VÀ MẢNH VỞ CHẲNG BAO LÂU SẺ BAY XA HÀNG TRĂM DẶM . NHỬNG LUỒNG TRO NÓNG/FIERY ASH FLOW SẺ BÍT KÍN CÁC DÒNG SÔNG VÀ PHỦ ĐẦY (CARPET) NHỬNG CẢNH QUAN XA GẦN CỦNG NHƯ XA .

3/ NHỬNG SỰ PHUN LỬA SẺ TIẾP TỤC : NHỬNG LẦN PHUN LỬA THƯỜNG KỲ (PERIODIC) SẺ TIẾP TỤC TRONG NHIỀU TUẦN , THẬM CHÍ NHIỀU THÁNG , PHUN RA NHỬNG CHẤT Ô NHIỂM VÀ GÂY RA MƯA ACID . CUỐI CÙNG ĐẤT SẺ SỤP XUỐNG VÀ TẠO RA MỘT NỒI NUNG MỚI/NEW CALDERA . 

NHỬNG LẦN PHUN TRÀO LỚN LAO CỦA NÚI LỬA YELLOWSTONE . 

 

LỚN NHƯ THẾ NÀO ? VẬT LIỆU HỢP LẠI TỪ BA LẦN PHUN NÀY ĐỦ CHE ĐẦY HẺM VỰC GRAND CANYON . LẦN LỚN NHỨT PHUN ĐÁ , DUNG NHAM , VÀ TRO ĐỦ CHÔN VÙI MỘT KHU VỰC BẰNG CALIFORNIA DƯỚI HƠN 20 FT/6 M MẢNH VỤN . NGAY CẢ LẦN PHUN NHỎ NHỨT CỦNG LÀ 280 LẦN NẾU SO VỚI LẦN PHUN NĂM 1980 CỦA NÚI ST. HELENS Ở BANG WASHINGTON .

SO SÁNH VỀ THỂ TÍCH/VOLUME CỦA CÁC LẦN PHUN (BẰNG DẶM KHỐI/2,56 KM3) :

1/ LẦN PHUN ST HELENS 1980 : 0.24

2/ LẦN PHUN THỨ HAI ; 1,3 TRIỆU NĂM : 67

3/ LẦN PHUN THỨ BA ; 640.000 NĂM : 240

4/ LẦN PHUN ĐẦU TIÊN ; 2.1 TRIỆU NĂM : 600

ĐI BAO XA ? CÓ VÀI LẦN PHUN ĐƯA TRO ĐI HÀNG NGÀN DẶM . SAU LẦN PHUN LỚN NHỨT , GIÓ ĐƯA BỤI ĐI KHẮP QUẢ ĐẤT , VÀ TRO TÍCH TỤ TỪNG ĐỐNG/DRIFT KHẮP PHÂN NỬA PHÍA TÂY CỦA MỶ . GẦN NỒI NUNG (CALDERA) , DUNG NHAM VÀ MẢNH VỤN CỨNG LẠI THÀNH LỚP DẦY HÀNG TRĂM FT . TRONG NHIỀU NĂM , NHỬNG CHẤT GÂY Ô NHIỂM LÀM LẠNH KHÍ HẬU , TÀN PHÁ NHỬNG HỆ SINH THÁI/ECOSYSTEM . XIN XEM HÌNH ĐỂ BIẾT KHU VỰC BỊ TRO PHỦ CỦA BA LẦN PHUN TRÀO CỦA YELLOWSTONE .